Zrównoważone formy transportu w Berlinie
Berlin jest metropolią światowej klasy. Zarówno w Niemczech, jak i poza nimi postrzegany jest jako centrum polityki, kultury, sztuki, mediów, nauki i sportu. Berlin jest również głównym europejskim węzłem komunikacyjnym, a jego znaczenie nadal rośnie. Ludzi przyciągają do Berlina różne powody - od różnorodnej architektury oraz wysokiej jakości życia, które miasto oferuje do ekscentrycznej reputacji i tętniących życiem klubów nocnych.
Źródło: EPOMM (2012)
Transport publiczny ma kluczowe znaczenie dla mobilności w mieście. Jest podstawą systemu transportowego i polityki transportowej Berlina. Ruch samochodowy przyczynia się do problemów środowiskowych, takich jak zanieczyszczenie powietrza, zmiany klimatu, zużycie przestrzeni publicznej, zator i hałas. Kolejnym priorytetem polityki transportowej jest wspieranie i integracja ruchu rowerowego oraz wygodnego i zdrowego sposobu poruszania się po mieście. Od 2002 roku Berlin realizuje plan zrównoważonego transportu. Dwie trzecie wszystkich podróży w Berlinie wykonanych jest za pomocą transportu publicznego, rowerem lub pieszo. Samochód prywatny wykorzystywany jest w przypadku mniej niż jednej trzeciej wszystkich podróży, przy czym prawie połowa wszystkich gospodarstw domowych w mieście nie posiada samochodu.
Transport publiczny
W Berlinie skorzystać można z pięciu różnych środków transportu publicznego, które są ze sobą powiązane - zarówno pod względem tras, jak i rozkładów jazdy. Największe niemieckie stowarzyszenie transportu, Berlińsko-Brandenburskie Stowarzyszenie Transportu zapewnia, że 40 różnych firm transportowych w całej strefie transportu publicznego honoruje te same taryfy tak, aby pasażerowie nie musieli kupować więcej niż jednego biletu, nawet jeśli ich podróż wiąże się z korzystaniem z usług różnych operatorów. Jest to jedyny sposób, aby zapewnić usługi transportowe, które będą łatwe do zrozumienia dla turystów, jak i użytkowników okazjonalnych. Stanowi to kluczowy element atrakcyjnego systemu transportu publicznego.
Rys. 1. Główny dworzec kolejowy Berlina - Hauptbahnhof
Źródło: The Sustainable Urban Transport Guide Germany Discover Berlin by Sustainable Transport
W 1995 roku rozpoczęto budowę nowego dworca kolejowego Hauptbahnhof, który został otwarty w roku 2006. Nowy dworzec jest jednym z największych europejskich węzłów przesiadkowych – korzysta z niego ponad 300 000 osób dziennie. Pomimo centralnego względem miasta położenia dworca, połączenie z systemem transportowym Berlina nie było dobre (między innymi z uwagi na wcześniejszy podział miasta na dwie części). Włożono sporo wysiłku w zmianę tej niekorzystnej sytuacji.
Berlińska filozofia transportu intermodalnego
System transportowy Berlina wykracza poza samo zintegrowanie różnych, klasycznych form transportu publicznego. Zadbano o to, aby w systemie transportowym nie było brakujących ogniw oraz aby był on w pełni dostępny dla niepełnosprawnych. Podróżujący ma do wyboru podróż transportem publicznym, rowerem lub samochodem. Parkingi typu Park & Ride oraz Ride & Bike przy stacjach kolejowych ułatwiają rowerzystom dostęp do usług kolejowych. Możliwe jest także korzystanie z roweru publicznego. Dla mieszkańców, którzy nie potrzebują samochodu, ale chcieliby go używać od czasu do czasu przygotowano szeroki zakres usług car-sharing (szczególnie w gęsto zaludnionych obszarach śródmiejskich), a w ofercie są także samochody elektryczne.
 |
Rys. 3. Samochody w systemie car-sharing
Źródło: The Sustainable Urban Transport Guide Germany |
| Rys. 2. Intermodalność na Stacji Friedrichstrasse |
|
Ruch rowerowy
Berlin jest miastem niezwykle przyjaznym dla rowerzystów: jazda na rowerze jest łatwa i przyjemna, nawet dla nie zaznajomionych z miastem. Na 1000 mieszkańców miasta przypada około 720 rowerów. Szacuje się, że codziennie wykonywanych jest około 1,5 mln podróży rowerowych, a wartość to stale rośnie. Wpływ na taki stan rzeczy mają m.in.:
- infrastruktura rowerowa miasta, która jest stale udoskonalana: około 650 km wydzielonych dróg rowerowych i 175 km ścieżek rowerowych przy głównych drogach. 70% z 5.400 km sieci drogowej objętych zostało strefą tempo 30, co czyni je idealnym miejscem dla ruchu rowerowego,
- parkingi rowerowe przy przystankach komunikacji publicznej, będące ważnym elementem infrastruktury publicznej: parking na rowery zostały zainstalowane przy kluczowych dworcach kolejowych,
- brak ograniczeń prawnych czy infrastrukturalnych dla przewożenia roweru koleją,
- sprawnie działający system roweru publicznego.
Rys. 4. System roweru publicznego w Berlinie
Źródło: The Sustainable Urban Transport Guide Germany Discover Berlin by Sustainable Transport
Indywidualny transport samochodowy
Obecnie w Berlinie zarejestrowanych jest 1,3 miliona pojazdów silnikowych - 324 samochodów na 1000 mieszkańców, wskaźnik posiadania pojazdów silnikowych jest niższy, niż w jakimkolwiek innym niemieckim mieście (średnia = 517). W ostatnich latach, ruch samochodowy w obrębie centrum malał o około jeden procent rocznie. Niemniej samochód, zwłaszcza w sektorze handlowym, nadal będzie mieć duże znaczenie. Jednak, ze względu na wiele problemów powodowanych przez ruch samochodowy, decydenci transportowi postawili sobie za cel zmniejszenie jego udziału w ruchu ogółem do około 25% do roku 2025. Planem dla transportu samochodowego jest zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i hałasu – przy wykorzystaniu nowych technologii i koncepcji. Berlin bierze udział w ważnej inicjatywie Rządu Federalnego dotyczącej elektromobilności. Częścią tej inicjatywy jest promowanie wspólnego użytkowania samochodów. Dla wielu ludzi żyjących w miastach, sam dostęp do samochodu jest ważniejszy niż posiadanie własnego auta - zbyt często samochody prywatne zajmują cenną przestrzeń. Sprawny system car-sharing jest doskonałym rozwiązaniem dla takich osób. Doświadczenia berlińskie wykazały, że każdy pojazd użytkowany w systemie car-sharing powoduje zmniejszenie samochodów prywatnych (od 5 do 8 sztuk).
Berlińska Strefa Ograniczonej Emisji
Strefa Ograniczonej Emisji zdefiniowana jest jako obszar miejski, w którym wartości dopuszczalnej emisji spalin są często przekraczane i gdzie mogą wjeżdżać wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy. W Berlinie jest to obszar, zwany pierścieniem S-Bahn, zamieszkały przez ponad milion osób. Złamanie tego zakazu grozi karą grzywny, która obecnie wynosi 40 EUR. Prawo federalne definiuje cztery kategorie emisji spalin. Pojazdy otrzymują naklejkę (4 dostępne kolory) na przednią szybę, aby pokazać do jakiej kategorii należy pojazd. Do władz terytorialnych należy podjęcie decyzji, na podstawie lokalnych warunków zanieczyszczeń, które kategorie pojazdów powinny być dopuszczone do strefy ograniczonej emisji. Berlińska strefa ograniczonej emisji została wprowadzona 1 stycznia 2008 roku. Był to jedyny sposób na szybkie obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza. Przy czym pojazdy silnikowe w Berlinie są nadal głównym czynnikiem powodującym tego typu zanieczyszczenia. Strefa ograniczonej emisji wprowadzona została w dwóch fazach, aby dać właścicielom czas na zmodernizowanie swoich pojazdów lub zakup nowych. Początkowo zakazane zostały samochody z najwyższą emisją spalin, a pozostałe trzy kategorie - czerwony, żółty i zielony - nadal mogły wjeżdżać do strefy. Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 2010 roku, od tego czasu tylko samochody, które posiadają naklejkę zieloną (pojazdy z najniższą emisją), maja dostęp do strefy.
Ciągły monitoring jakości powietrza wykazał, że wprowadzenie strefy ograniczonej emisji jest skuteczne, znacznie przyspieszając wymianę starych pojazdów na niskoemisyjne.
Pomimo sukcesu Stref Ograniczonej Emisji, które zostały wprowadzone również w ponad 300 innych europejskich miastach i aglomeracjach, nadal są one przedmiotem gorącej debaty publicznej. Pomimo faktu, że dopuszczalne wartości emisji spalin wciąż przekroczone, nie ulega wątpliwości że strefy niskiej emisji pozostają koniecznością i stanowią doskonałe narzędzie polityki transportowej miasta.
Źródło: The Sustainable Urban Transport Guide Germany Discover Berlin by Sustainable Transport
Karolina Orcholska na podstawie: The Sustainable Urban Transport Guide Germany Discover Berlin by Sustainable Transport
[zdjecie tytułowe: © ale_rizzo - Fotolia.com]
Komentarze