SUMP w Opawie (Czechy)
SUMP (Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej) jest dokumentem strategicznym, wskazującym cele i kierunki działań miasta w dążeniu do zrównoważonego rozwoju mobilności, a w rezultacie podniesienia jakości życia mieszkańców. Gdynia prace nad dokumentem rozpoczęła w 2013 roku, a ich zakończenie planowane jest w pierwszej połowie 2016 roku. A jak wyglądają prace nad SUMP w innych europejskich miastach? Dobre praktyki w zakresie planowania mobilności prezentujemy na stronie www.mobilnagdynia.pl w zakładce SUMP. Tym razem o czeskiej Opawie.
Opawa jest 60-tysięcznym miastem położonym na północy Czech, na tzw. Śląsku Opawskim, przy granicy z Polską. Podobnie jak w Gdyni, transport miejski w Opawie opiera się na połączeniach autobusowych (14 linii) i trolejbusowych (11 linii), obsługowanych przez lokalnego operatora Městský Dopravní Podnik Opava (MDPO).
Rys. 1. Trolejbusy w Opawie - fot. Miroslav Puchalter CC BY-SA 3.0 (pl.wikipedia.org)
Mimo gęstej sieci połączeń transportem zbiorowym, Opawa zmaga się z rosnącym poziomem motoryzacji i jednocześnie spadkiem liczby pasażerów transportu zbiorowego, która to w ciągu ostatnich 3 lat spadła o ponad 1,4 mln z poziomu 11,8 mln pasażerów rocznie. Udział podróży samochodowych w mieście kształtuje się na poziomie 34%, transportem zbiorowym 24%, natomiast podróże piesze i rowerowe to odpowiednio 31% i 11%. Głównymi problemami transportowymi, z którymi zmaga się Opawa są wzrastające zatłoczenie komunikacyjne centrum miasta i wynikające z niego hałas i zanieczyszczenie środowiska. Dodatkowym problemem jest wzrastający popyt na podróże samochodem i parkowanie w centrum miasta, a także brak bezpiecznej, zintegrowanej infrastruktury rowerowej i niski poziom bezpieczeństwa pieszych na przejściach.
Rys. 2. Okolice dworca kolejowego w Opawie - fot. VišňaO (pl.wikipedia.org)
W odpowiedzi na narastające problemy w październiku 2013 Opawa przystąpiła do opracowania SUMP. Dzięki dużemu zaangażowaniu interesariuszy i mieszkańców, dokument został uchwalony już w czerwcu 2015 roku, wskazując cele w kierunku bezpieczniejszej, ekologicznej i bardziej efektywnej mobilności miejskiej.
Proces SUMP w Opawie
W proces SUMP zaangażowani zostali eksperci w zakresie zarządzania projektem, komunikacji, modelowania i inżynierii transportu, ochrony środowiska, wchodzący w skład konsorcjum zakontraktowanego przez miasto. Wartość kontraktu wyniosła 4,78 mln czeskich koron (ok. 177 ty. euro) i została w 85% dofinansowana przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.
Proces planowania przebiegał zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej w zakresie SUMP. W proces od samego początku zaangażowani byli mieszkańcy, aktywnie informowani o przebiegu prac oraz uczestniczący w bezpośrednich spotkaniach i poprzez stronę internetową projektu. Wyróżniono 3 fazy planowania, w efekcie których powstawały dokumenty robocze, poddawane następnie konsultacjom mieszkańców.
W pierwszej, strategicznej fazie (październik 2013 - kwiecień 2014) opracowany został draft dokumentu, nakreślający wizję, cele i wskaźniki, a także zidentyfikowane zostały ramy planowania, a więc polityki i strategie powiązane z SUMP. Dodatkowo utworzony został plan komunikacji, mówiący o tym, jak włączyć interesariuszy i mieszkańców do procesu. Faza analityczna (maj - wrzesień 2014) dostarczyła podstaw dla planu działań - przeprowadzone zostały analizy systemu transportu miejskiego i SWOT, a na tej podstawie prognozy i oceny rozwoju społeczno-ekonomicznego, transportu i mobilności w mieście. W ostatniej fazie (październik 2014 - czerwiec 2015) do dokumentu włączone zostały zintegrowane pakiety działań, wraz z przypisaniem im odpowiedzialnych jednostek, środków finansowych i terminem wdrożenia.
Rezultaty
SUMP Opawy został opracowany zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej i z dużym zaangażowaniem mieszkańców. W rezultacie prac powstał realny dokument określający długoterminową wizję i kierunki rozwoju miasta w zakresie mobilności do 2020 roku, opracowany w zaledwie 22 miesiące i przyjęty przez miasto w czerwcu 2015 roku.
Zidentyfikowane zostały 3 scenariusze rozwoju, oparte na podziale zadań przewozowych: scenariusz "optymistyczny" zakładał redukcję udziału podróży samochodowych do 20%, "średni" do 33%, natomiast scenariusz "niski" do 40%. Spośród wymienionych i w oparciu o dostępne środki finansowe, miasto zdecydowało się podążać "średnim" scenariuszem, opartym o 19 działań skoncentrowanych na bezpiecznej infstratrukturze rowerowej, pieszej i drogowej, zarządzaniu parkowaniem, promocji transportu zbiorowego i zarządzaniu mobilnością mieszkańców. Koszt planowanych działań do 2020 roku ma wynieść 224 mln czeskich koron (8,27 mln euro), dofinansowanych częściowo z europejskich funduszy strukturalnych i funduszy państwowych przeznaczonych na infrastrukturę transportową.
Planowane jest, aby mieszkańcy byli włączeni w planowanie również po uchwaleniu dokumentu, w trakcie jego funkcjonowania, poprzez dyskusję nad planowanymi działaniami.
Proces planowania dokumentowany był na stronie internetowej projektu: mobilita-opava.cz
źródło: eltis.org
[zdjęcie tytułowe: Petr Dadák, lic. Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic, www.wikipedia.org]
Komentarze